Temat 4) : Katastrofizm w poezji J.Czechowicza

Messages : 6 Date d'inscription : 08/05/2009

Józef Czechowicz (1903-1939) – polski poeta, tlumacz, dramaturg, przedstawiciel tzw II Awangardy XX lecia miedzywojennego. W latach 30' silnie związany z grupą literacką Kwadryga. Aktywny uczestnik życia literackiego Lublina (autor wielu utworów lirycznych poświęconych miastu), redaktor kilkunastu czasopism (przede wszystkim literackich i dziecięcych), a także pracownik Polskiego Radia, dla którego pisał słuchowiska radiowe.
- udzial w wojnie poslko-bolszewickiej w 1920r.
- nauczyciel zwiazany z grupa poetycka
- redaktor czasopisma Reflektor
- smierc podczas bombardowania w Lublinie

II Awangarda – okreslenie uogulniajace dla kierunkow i grup poetyckich tworzacych w latach 30' XX wieku. Powstaje Awangarda Lubelska, z Czechowiczem – wizjonerski katastrofizm z istotnym wplywem ekspresjonizmu (piekno pejzazu, temat wiejski, marzenia, skojarzenia, sny). Wiersze sa pozbawione interpunkcji, duzych liter. Druga Awangarda nie podzielała optymizmu cywilizacyjnego i racjonalizmu futurystów. Przedłużeniem owego nurtu była twórczość tzw. pokolenia Kolumbów w okresie okupacji niemieckiej (1939-1945), m.in.: K.K. Baczyńskiego, T. Gajcego, A. Trzebińskiego, T. Borowskiego. Krytykowali oni poetykę Skamandra.

Katastrofizm - dekadencka postawa wyrażająca przeświadczenie o nieuniknionej, gwałtownej zagładzie obecnej formy świata i cywilizacji, całkowite zatracenie wartości, które stoją u podstaw człowieczeństwa, przejawiające się w literaturze i sztuce fin de siecle'u, dwudziestolecia międzywojennego, okresu II wojny światowej, a także powojennego. Nawiązuje do wizyjnej liryki romantycznej, ukazując obrazy zbliżającej się zagłady świata. Polski katastrofizm jest silnie związany z historią. Wyraźny jest pesymistyczny fatalizm i sceptyzm. Autorzy : Witkiewicz – Szewcy, Baczynski, Peiper, Milosz, Tuwim.

Na wsi
temat : obraz wsi – siano, krowy, zmierch
1. nuta lagodna : spolgloski szczelinowe : szept, szum, spokoj, wyciszenie / sielski pejzaz, krajobraz = zapada noc
2. zlo nadchodzi, przeczucie "czegoz sie bac", rodzaj niepokoju, lek irracjonalny

Modlitwa zalobna
"że pod kwiatami nie ma dna
to wiemy wiemy
gdy spłynie zórz ogniowa kra
wszyscy uśniemy
będzie się toczył wielki grom
z niebiańskich lewad
na młodość pól na cichy dom
w mosiężnych gniewach
świat nieistnienia skryje nas
wodnistą chustą
zamilknie czas potłucze czas
owale luster

póki się sączy trwania mus
przez godzin upływ
niech się nie stanie by ból rósł
wiążąc nas w supły
chcemy śpiewania gwiazd i raf
lasów pachnących bukiem
świergotu rybitw tnących staw
i dzwonów co jak bukiet
chcemy światłości muzyk twych
dźwięków topieli

jeść da nam takt pić da nam rytm
i da się uweselić

którego wzywam tak rzadko Panie bolesny
skryty w firmamentu konchach
nim przyjdzie noc ostatnia
od żywota pustego bez muzyki bez pieśni
chroń nas."

- strach przed smiercia
- watpliwosci, niepewnosci "ze pod kwiatami nie ma dna"
- ironia maskujaca strach "wiemy, wiemy"
- obraz konca swiata – apokalipsa "wielki grom"
- nic co materialne nie pozostanie, nawet czas, ktorego nie mozna uchwycic
- epitety : funkcja symboliczna przywolujaca do katastroficznego obrazu
- apostrofa do Pana Boga – prosba o dobre, bezbolesne pozostale zycie przed smiercia
- waznosc muzyki, drobiazgow – zycie
- kontrast : modlitwa o proste sprawy dotyczace tylko jego a nie swoich bliskich

na marginesie:

XX wiek jest przez wielu nazywany „wiekiem burzliwym”, związane jest to z sytuacją społeczną, gospodarczą i polityczną na całym świecie. Był to czas rozwoju systemów totalitarnych (faszyzm we Włoszech, komunizm w ZSRR, nazizm w Niemczech). Sytuacja ta wzmagała poczucie zagrożenia wśród ludności świata i stwarzała trwające napięcie i niepewność. Po IWS i rewolucji październikowej, masy społeczne zostały pobudzone do wielkiej aktywności, stając się źródłem przewartościowań i zmiany poglądów na sens ludzkiego działania i ludzkiej egzystencji. Świat żył w ciągłym strachu. W wyniku, czego narodził się nowy zespół tendencji historiozoficzno-moralnych zwanych katastrofizmem. Katastrofizm silnie zarysował się w literaturze polskiej. Okres międzywojenny jest dla Polski czasem odrodzenia kraju i jednocześnie strachu przed ponownym upadkiem. Obawy te były spowodowane wewnętrznym rozbiciem politycznym naszego kraju, nieporozumieniami wśród władzy, bezwładem i trudnościami gospodarczymi, ale nie tylko. Polska polozona miedzy ZSRR a Niemcami nie mogla uzyskac pelnej pewnosci bezpieczenstwa. Zla sytuacja Polski wpłynęła na czarną wizję przyszłości, która rysowała się przed Polakami. Najbardziej motyw ten widoczny jest w polskiej poezji międzywojennej lat 30'.

» Temat 30 - Kartoteka jako antydramat
» Temat 30 - Kartoteka jako antydramat
» Temat 1): Ugrupowania poetyckie okresu międzywojennego.
» Temat 32) : Jerzy Giedroyc i jego dzielo
» Temat 12) : Poeci pokolenia Kolumbow wobec urody swiata i koszmaru wojny